Ο Άγιος Θεόπεμπτος ήταν επίσκοπος επί αυτοκράτορα Διοκλητιανού, που υπέγραψε το διάταγμα του ανελέητου διωγμού κατά των Χριστιανών. Τότε, ο πρώτος που ομολόγησε Χριστόν Εσταυρωμένον και έλεγξε το Διοκλητιανό για την πλάνη του ήταν ο επίσκοπος Θεόπεμπτος. Γι’ αυτό υποβλήθηκε σε μια σειρά σκληρών βασανιστηρίων, τα οποία υπέμεινε όλα μέχρι τέλους. Ταυτόχρονα, μέσα από τις δοκιμασίες, επιτελούσε πολλά θαύματα, με τη δύναμη του Παναγίου Πνεύματος.
Επειδή όμως η θεία Χάρις τον κράτησε αβλαβή, στο τέλος τον αποκεφάλισαν. Την ίδια ώρα, η ανδρεία, η ασάλευτη πίστη, η έξοχη καρτερία και η ηθική λάμψη που φώτιζαν τη φυσιογνωμία του μίλησαν πειστικά και νικηφόρα στην καρδιά του ειδωλολάτρη μάγου Θεωνά, ο οποίος στη συνέχεια ομολόγησε πίστη στο Χριστό. Οργισμένοι τότε οι ειδωλολάτρες τον έθαψαν ζωντανό στο χώμα. Έτσι ο Θεωνάς βρήκε ένδοξο θάνατο, και η ψυχή του, μαζί μ’ αυτή του Αγίου Θεοπέμπτου, ανήλθε στις αιώνιες μονές, όπου ζουν οι Άγιοι και οι Δίκαιοι.
Σήμερα, παραμονή των Θεοφανείων η Εκκλησία μάς προετοιμάζει για τη μεγάλη εορτή όπως ο μελωδός αναφωνεί στον ακόλουθο ύμνο:
Σήμερα τελούνται στην Εκκλησία οι ακολουθίες του Όρθρου, των Μεγάλων Δεσποτικών Ωρών και ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός των Θεοφανείων μετά Θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου. Στο τέλος, τελείται ο Μέγας Αγιασμός της παραμονής των Φώτων.
«Δι’ οὗ ἡμεῖς τὴν ῥέουσαν, τοῦ βίου διαπερῶμεν διάβασιν, Χριστὸς ἐφάνη, ἐν Ἰορδάνῃ, ἁγιάσαι τὰ ὕδατα»
